61
W efekcie, w Brazylii zanotowano najwyższą w historii cenę soli potasowej, wyższą niż odnotowaną
podczas rekordowych podwyżek cen surowców w latach 2008-2009. Z uwagi na dynamikę zmian,
trudno jest określić potencjalną skalę podwyżek cen. Nie należy się spodziewać, że w 2022 roku ceny
soli potasowej spadną poniżej poziomu sprzed okresu rozpoczęcia wojny w Ukrainie (600-700 USD/t
FOB). Dużo będzie zależało, w jaki sposób poszczególne kraje podejdą do sankcji i jak bardzo na
dłuższą metę sankcje będą utrudniały handel. Prognozuje się, że najmniej ucierpią relacje rosyjskie-
chińskie, a Chiny będące drugim co do wielkości importerem soli potasowej z Rosji i w 2022 roku,
głównie z powodów logistycznych, będą w uprzywilejowanej sytuacji w stosunku do reszty świata.
Inny znaczący importer soli potasowej – Indie - w głównym stopniu opiera się na dostawach z Kanady
oraz z Izraela, w mniejszym stopniu z Białorusi i z Rosji. Brakujące wolumeny Indie będą próbowały
pozyskać w Kanadzie, wywołując dalszą presję na wzrost cen w sytuacji ograniczonej podaży. Ponadto
od czerwca 2022 roku wejdą w życie dodatkowe sankcje nałożone przez UE na Białoruś, które
uniemożliwią zakup przez kraje UE soli potasowej w pełnym zakresie kodów celnych. Dotychczasowe
sankcje z czerwca 2021 roku dawały możliwość pozyskiwania soli potasowej z Białorusi przeznaczonej
do celów produkcji nawozów i zastosowań rolniczych, chociaż od początku 2022 roku było to mocno
utrudnione, z uwagi na blokadę tranzytu przez Litwę i zamknięcie portu w Kłajpedzie dla białoruskich
nawozów, w tym soli potasowej. Te dodatkowe sankcje jeszcze bardziej wzmogą presję na wzrost
cen w kolejnych miesiącach.
Praktycznie przez cały 2021 rok ceny nawozów fosforowych na globalnych rynkach były w trendzie
wzrostowym. Rozpoczęty w III kwartale 2020 roku powolny wzrost cen nawozów typu DAP i MAP
zdecydowanie przyspieszył po informacji USA o wprowadzeniu w 2021 roku ceł wyrównawczych dla
nawozów sprowadzanych z Rosji i Maroka. Ta informacja wywołała duże zamieszanie na amerykańskim
rynku, a silny popyt przy ograniczonej podaży wywindował w I kwartale 2021 roku ceny DAP i MAP do
poziomów nienotowanych od 2012 roku. Wysokie notowania soi i kukurydzy, ograniczona podaż
nawozów, a także wysoki import MAP przez Brazylię i DAP przez Indie spowodowały, że w II kwartale
trend wzrostu cen się nie zatrzymał. Dynamika wzrostów nieco osłabła w kolejnym kwartale, głównie
z uwagi na mniejszą aktywność Brazylii, ale IV kwartał to kolejne znaczne wzrosty cen nawozów
fosforowych, co spowodowane było decyzją chińskiego rządu o zamknięciu eksportu nawozów. Ta
informacja przełożyła się na obniżenie podaży w regionie przy intensywnym popycie ze strony z Indii.
Producenci spoza Chin musieli przekierować dostawy z innych regionów, aby pokryć popyt nie tylko
Indii, ale również pozostałych krajów Azji Południowo-Wschodniej, które do tej pory zaopatrywane
były przez Chiny.
Skutkiem tak znaczących podwyżek cen nawozów fosforowych był również istotny wzrost cen
surowców do produkcji tych nawozów, tj. kwasu fosforowego oraz fosforytów. W 2021 roku cena
kwasu fosforowego dla Indii wzrosła o 63% w stosunku do tego samego okresu 2020 roku. Łącznie od
początku 2021 roku cena kwasu fosforowego dla Indii wzrosła aż o 641 USD/t, czyli o 125%. Dla Indii,
czołowego importera zarówno kwasu fosforowego, jak i nawozów fosforowych, 2021 rok był
wyjątkowo trudny. Rządowa polityka subsydiowania nawozów nie nadążała za kolejnymi zmianami
cen, zwłaszcza kwasu fosforowego, przez co produkcja DAP na bazie kwasu była nieopłacalna
i zmuszała ten kraj do importowania gotowego nawozu fosforowego DAP.
Wraz ze wzrostami cen kwasu fosforowego, odnotowano również zwyżki cen fosforytów, przy czym
na tym rynku były one wyraźnie opóźnione w stosunku do rynku nawozów fosforowych oraz kwasu
fosforowego. W 2021 roku benchmark cenowy dla fosforytów wzrósł średnio o ok. 36% w stosunku do
tego samego okresu 2020 roku, podczas gdy tylko w samym 2021 roku benchmark ten wzrósł o 69%.
Wyraźne ruchy cenowe miały miejsce w IV kwartale 2021 roku, po kolejnych znaczących podwyżkach
cen nawozów fosforowych.
Po agresji Rosji na Ukrainę oraz po wprowadzeniu sankcji na Rosję, światowe rynki nawozów
fosforowych zareagowały znacznymi wzrostami cen nawozów typu DAP i MAP. Znaczne podwyżki
dotknęły głównie rynki Ameryki Południowej oraz USA. Rosja jest jednym z najważniejszych
dostawców nawozów fosforowych do Brazylii. Potencjalne kłopoty z zaopatrzeniem w nawozy
fosforowe spowodowały, że w tym kraju w ciągu kilkunastu dni ceny MAP wzrosły o ok. 300 USD/t.
Rosja, oprócz tego, że jest znaczącym producentem nawozów fosforowych, jest również eksporterem
apatytów, czyli surowców do produkcji kwasu fosforowego i dalej nawozów fosforowych. Z uwagi na
to, że część produkcji apatytów była eksportowana do Europy, może być konieczne zastąpienie ich
fosforytami pochodzącymi np. z Afryki. Jednak jak szacują analitycy potencjalne niedobory mogą
zostać pokryte przez innych dostawców fosforytów.
Prognozy wskazują, że ceny nawozów fosforowych w 2022 roku nie powrócą do poziomów sprzed
rozpoczęcia wojny w Ukrainie, stąd należy założyć, że w kolejnych miesiącach dojdzie do dalszych